Ga naar Content
Schiphol

Bombardementen en Duitse bezetting: zo zag Schiphol er uit tijdens de oorlog

5 mei 2024, 11.43 uur
Door: Eline Boshuizen · Foto: Stadsarchief Amsterdam

Op 10 mei 1940 valt Duitsland ons land aan en het bloeiende, vooruitstrevende Schiphol wordt gebombardeerd. De luchthaven in de dan nog kale polder van gemeente Haarlemmermeer komt in Duitse handen en is dan niet meer hetzelfde. 

Schiphol is volop in bedrijf als de oorlog met de Duitsers uitbreekt. Luchtvaartmaatschappij KLM heeft dan al jarenlang intercontinentale lijndiensten naar Batavia (Jakarta) en Curaçao en biedt via Curaçao ook vluchten aan naar Noord-, Zuid- en Midden-Amerika. Na de Nederlandse capitulatie op 15 mei 1940 gebruiken de Duitsers Schiphol als vliegbasis. De Luftwaffe geeft Schiphol de nieuwe naam 'Fliegerhorst 561'. 

Tekst gaat door onder de foto.

Zo zag Schiphol eruit na het Duitse bombardement in mei 1940 - Foto: Stadsarchief Amsterdam

De Duitsers nemen de KLM-vliegtuigen, die niet zijn gesneuveld tijdens de bombardementen, in beslag. Zo ook de Douglas DC-2, een geheel metalen vliegtuig, waarmee werd gevlogen naar Nederlands-Indië en het Caribisch gebied.

Fliegerhorst 561 wordt helemaal aangepast naar de wensen van de Duitsers. Zo leggen ze een treinverbinding aan, zetten ze nieuwe gebouwen neer en maakten de landingsbanen langer zodat de zware bommenwerpers makkelijker konden landen. 

Tekst gaat door onder de foto's 

Een vliegtuig (Douglas DC-2) van KLM met de naam 'Toekan' wordt door de Duitsers opgeëist in mei 1940. - Foto: Stadsarchief Amsterdam
Het in beslag genomen Schiphol door de Duitsers. - Foto: Amsterdam Schiphol Airport

Doordat Schiphol een belangrijke plek wordt voor de Duitsers, wordt het ook een belangrijk doelwit voor de geallieerden. Fliegerhorst 561 wordt het zwaarst getroffen op 13 december 1943. Maar liefst 199 Amerikaanse vliegtuigen voeren een luchtaanval uit en laten zo'n 1.600 bommen vallen. Fliegerhorst 561 is daarna onbruikbaar geworden en de Duitsers vertrekken. 

Als in 1944 de bevrijding in zicht komt, vrezen de Duitsers dat de geallieerden Schiphol zullen gebruiken als uitvalsbasis. Daarom zorgen ze ervoor dat hun vliegveld geheel onbruikbaar wordt en vernietigen ze de overgebleven start- en landingsbanen. Alleen de vloer van de vroegere vertrekhal schijnt nog herkenbaar te zijn geweest.

Tekst gaat door onder de foto's  

Een luchtfoto van een luchtaanval op Schiphol door de geallieerden in 1942 - Foto: Stadsarchief Amsterdam
De scheefgezakte Duitse commandobunker op Schiphol. - Foto: Stadsarchief Amsterdam
Foto: Amsterdam Schiphol Airport

Hongerwinter

De hongerwinter (1944-1945) is een heftige tijd voor Nederland, er sterven dan meer dan 20.000 mensen. De Duitsers stonden het lange tijd niet toe om voedsel boven Nederland te droppen, maar eind april en begin mei krijgen de Nederlanders dan eindelijk voedselpakketten die worden gedropt met vliegtuigen. 

Tekst gaat verder onder de foto 

Voedseldropping in de omgeving van luchthaven Schiphol. - Foto: Stadsarchief Amsterdam

Bevrijding

Niet lang daarna wordt Nederland ook bevrijd. Op 5 mei geven de Duitsers zich over en wordt Nederland na vijf jaar bezetting bevrijd van de Duitse overheersing. Op 8 mei komt Schiphol weer in Nederlandse handen. 

Tekst gaat verder onder de foto's 

Dit toestel van KLM werd in de oorlog ingelijfd door de Duitse Luftwaffe, maar werd na de oorlog door de geallieerden teruggevorderd. - Foto: Stadsarchief Amsterdam
De foto van dit Amerikaanse verkenningsvliegtuig werd waarschijnlijk kort na de bevrijding gemaakt - Foto: Stadsarchief Amsterdam

Wederopbouw

Schiphol ligt na de oorlog in puin, maar wordt in razendsnel tempo weer opgebouwd. De vele bomkraters moeten worden gedicht en onontplofte bommen onschadelijk worden gemaakt. De start- en landingsbanen worden opnieuw aangelegd. Een houten noodgebouwtje dient tijdelijk als verkeerstoren en op 28 juli 1945 landt het eerste vliegtuig alweer op Schiphol. 

Na de bevrijding wil KLM snel haar vluchten weer hervatten met bestemming Europa, het Midden-Oosten en Azië. In 1946 weet KLM al als de eerste luchtvaartmaatschappij een lijndienst op New York te openen, waarmee het trans-Atlantische netwerk een feit is. 

Luchthaven Schiphol op 24 juli 1946 - Foto: Stadsarchief Amsterdam

Lees ook

Meer nieuws over Schiphol
📰 Al het nieuws over Schiphol vind je op nhnieuws.nl/schiphol 
💬 Tips over Schiphol- en luchtvaartverhalen zijn welkom op [email protected]

Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]